به گزارش ایرنا، هر چند اظهارات مداخله جویانه اردوغان در قالب قرائت شعری از منظومه ادبیات حسرت»، به عنوان برآیند ادبی جدایی سرزمین های قفقاز از ایران در جنگ با روسیه، با واکنش های تند کاربران فضای مجازی کشورمان، به خصوص در استان های شمال غرب، مواجه شد، اما موضع گیری شخصیت های معنوی و چهره های دانشگاهی، ی و فرهنگی نیز در این زمینه قابل توجه و تاثیرگذار بود.
هوشیاری آذربایجانیان وطن دوست در واکنش به شعرخوانی سوگیرانه رییس جمهوری ترکیه در رژه نیروهای نظامی در باکو، نشان داد که مردم خطه آذربایجان در عین علاقه مندی به زبان و فرهنگ بومی خود، اجازه کوچک ترین مداخله جویی بیگانگان در امور داخلی ایران اسلامی را نمی دهند.
بر این اساس بود که به محض انتشار فیلم شعرخوانی مداخله جویانه اردوغان در باکو، سیلی از کامنت های وطن دوستانه مردم استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان در محکوم کردن این اظهارات و نمایش وطن دوستی و ایران خواهی آنان در فضای مجازی این استان ها منتشر و در سطح وسیعی دست به دست شد.
در این میان، موضع گیری نخبگان مذهبی، ی، دانشگاهی و فرهنگی استان های آذری نشین در مقابل اظهارات رییس جمهوری ترکیه، بازتاب وسیع تری داشت، زیرا افکار عمومی آنان را به عنوان مرجع فکری می شناسد و بر بستر موضع گیری های آنان مانور می دهد.
نمایندگان ولی فقیه در استان های شمال غرب: اشعار حسرت در فراق سرزمین های قفقاز از ایران سرود شده است
نمایندگان ولی فقیه در استان های شمال غرب و ائمه جمعه تبریز، زنجان، اردبیل و ارومیه که پیش از این با صدور بیانیه دسته جمعی در خصوص جنگ قره باغ، روشن بینی و اشراف شان به مسایل منطقه ای و بین المللی را به خوبی به نمایش گذاشته بودند، این بار نیز در واکنش به شعرخوانی سوگیرانه اردوغان درباره ارس، با صدور بیانیه ای اعلام کردند: در روزگاری که امت اسلامی به خاطر انواع عقب ماندگی های مفرط در موضوعات صنعتی، اقتصادی، تکنولوژی و . در محاصره دشمنان کینه توز و انتقام جو قرار دارد، ایجاد هرگونه تنش، اختلاف، بدبینی، تدابر و تنافر بین کشورها و ملت های اسلامی گناه نابخشودنی است».
در این بیانیه آمده است: امروز بر آحاد امت اسلامی درتمام کشورهای اسلامی مخصوصاً بر صاحب منصبان واجب شرعی است که از هرگونه رفتارها و گفتارهای تفرقه افکن و از هر آنچه که باعث می شود امت مرحومه مبتلا به تقطع و تفرق شده و به آحاد متفرق تبدیل گردد اجتناب نمایند.
بیانیه حاکی است: همه می دانیم که منطقه ی راهبردی غرب آسیا هماره مطمع دشمنان اسلام و شوکت مسلمین بوده است.اکنون نیز استراتژی ثابت استکبار وصهیونیسم همین است. اندک هوشمندی کافی است تا با درک عمیق از توطیه های دشمن, هرگونه اظهار نظر ازسوی مسولان و زمامداران کشورهای غرب آسیا با سنجیدگی و پختگی همراه باشد.
در بیانیه ائمه جمعه استان های شمال غرب تصریح شده است: متاسفانه در رژه پیروزی کشور آذربایجان در قره باغ اشعار و سخنانی بر زبان جاری شد که سیادت و وحدت اراضی کشور ما را هدف گرفته بود و از سوء حظ گوینده اینکه آن اشعار توسط ایرانیان جدا شده از وطن مادری سروده شده است . ۲۰۰ سال است که ایرانیان ساکن در ۱۷ ولایت قفقاز که توسط دولت شوروی از وطن مادری، بابا توپراقی و وطن تاریخی جدا شده اند، اشعار حسرت می سرایند و با اشعار حسرت زندگی می کنند؛ چقدر شایسته است محققین تاریخ کشور عزیزمان ایران، اشعار حسرت را جمع آوری و به رئیس جمهور ترکیه ارسال نمایند تا متوجه شود که تنظیم کنندگان خطابه چه خیانت بزرگی به او کرده و برای او مایه آبرو ریزی بزرگ درست کرده اند.
در بیانیه اضافه شده است: بالاتر از اشعار حسرت نامه های جانگداز و جانسوز ایرانیان جدا شده از وطن مادری است که بعد از عقد قرار داد گلستان در منطقه گلستان قره باغ به مراجع عظام نوشته و از ظلم و ستم و از تعدیات ناموسی اشغالگران ناله‌ها کرده و از مراجع استمداد طلبیده اند.
در بیانیه یادآوری شده است: در تاریخ زندگی بشر روی کره خاکی اشعار حسرت زیادی سروده شده، اما دو نوع اشعار حسرت سرآمدتر و جانسوز تر از همه اشعار حسرت است. اول اشعار حسرت ایرانیانی است که از وطن مادری و تاریخی خود توسط دولت شوروی طی عهدنامه گلستان و ترکمنچای جدا شده اند و دوم اشعار حسرت ۲۵ میلیون علوی آناتولی است که در فراق شاه اسماعیل ختایی آنها را سروده اند. و عجیب این است که با گذشت حدود ۴۵۰ سال از حیات شاه اسماعیل الان نیز اشعار حسرت در جم خانه های ترکیه قرائت میشود.
حادثه ۱۹ ژانویه در آستانه فروپاشی دولت شوروی و سرازیر شدن سیل آذری ها به طرف وطن مادری، چهره بسیار مقاوم ،ریشه دار، اصیل و غیور از آذری های جهان را به تماشا گذاشت و معلوم شد هنوز شعله های عشق و علاقه به وطن مادری در دلهای آنها شعله ور است. آنها با اقدام خود ثابت کردند هرچه فراموش شود مادر و تعلق به اهل بیت فراموش نمی شود.
سخن آخر اینکه فن خطابه و اصول ت اقتضاء می کند که خطیب مطالبه خود را بعد از امکان سنجی دقیق بر زبان بیاورد تا وزن علمی، ی و اجتماعی او تنزل نکند.
کمترین محققی می داند که مقصد گوینده آن اشعار ذره ای امکان تحقق ندارد . یاد خیر میکنیم از جناب حیدر علی اف که وقتی از ایشان در خصوص الحاق سوال کردند، گفت: کسانی که آن را مطرح می کنند دیوانه اند! چون دست باید به بدن ملحق شود نه بالعکس!
همه باید بدانند که حسن همجواری و همکاری با همسایگان و بلکه با تمام ملت های مسلمان از اصول خطیر انقلاب اسلامی است و این موضوع همیشه مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده است، از این رو ما از تمام مسلمان ها مخصوصا در ایران ،آذربایجان و ترکیه می خواهیم در شرائط حساس منطقه بسیار هوشیار باشند و ابزار توطئه های پیچیده اختلاف افکن دشمن قرارنگیرند و کریمه "هموا بما لم ینالوا "را محقق سازند.
وحدت در میان ایرانیان موج می زند
استاندار آذربایجان شرقی نیز با محکوم کردن اظهارات مداخله جویانه رییس جمهور ترکیه، گفت: ایران، کشوری با تاریخ پرافتخار و باشکوه است که وحدت و یکپارچگی در میان اقوام آن موج می‌زند.
محمدرضا پورمحمدی افزود: بیش از هزاران سال است که مردم ما در این جغرافیا با سلایق و قومیت‌های مختلف در کنار هم زندگی می‌کنند، اما در امنیت، استقلال و مقدرات عمومی کشور هم صدا و هم داستان هستند.
وی اظهار کرد: تک تک فرزندان این سرزمین در هنگام وم، جان خود را در راه حفظ تمامیت ارضی و اعتلای آن فدا کرده و می‌کنند.
پورمحمدی گفت: در طول تاریخ کسانی که خیال‌هایی خام درباره این آب و خاک در سر پروانده‌اند و به شیوه‌های مختلف درپی ایجاد مشکل بوده‌اند، نامی از آنها در تاریخ نمانده، ولی ایران همچنان سرافراز ایستاده است.
وی ادامه داد: در مقابل دشمنان و معاندان، چون کوه ایستاده‌ایم و به احدی اجازه تعدی به تمامیت ارضی کشور را نخواهیم داد.
استاندار آذربایجان شرقی تاکید کرد: ما مسلمان ایرانی آذربایجانی هستیم و از فرهنگ ملی و قومی خود پاسداری و برای رفاه و پیشرفت منطقه خودمان تلاش کرده و اظهارات مداخله جویانه رییس جمهور ترکیه را به شدت محکوم میکنیم.
اردوغان دچار توهم است
رییس دانشگاه آزاد اسلامی تبریز نیز گفت: تصورات غلط داخلی نسبت به آذربایجان توسط برخی اشخاص و جناح ها به آقای اردوغان منتقل می شود که او فکر می کند که به یک پیروزی بزرگی دست یافته و ترکیه و آذربایجان متحد شده اند و امیدوار به ترک های آذربایجان ساکن ایران می شود.
عزیز جوان پور افزود: این توهم ناشی از تفسیر غلطی است که در دیپلماسی ما هم وجود دارد و متأثر از دولتمردان پایتخت نشین است که شناختی از تبریز و گذشته و وضعیت تاریخی این شهر ندارند؛ تبریز چندین بار توسط عثمانی ها اشغال شده اما آنان نتوانسته اند در تبریز بمانند.
جوان پور اظهار کرد: اینان خیال می کنند زمینه های تجزیه در آذربایجان فراهم است و اظهارات مداخله جویانه می تواند استارتی به نفع جریان قوم گرا باشد. این تعبیر غلط باعث شده تا اسرائیل این قضیه را تحلیل کرده و تحلیل غلطی به اردوغان بدهد.
این کارشناس مسایل ی با بیان اینکه نوعثمانی گری محکوم به شکست است، گفت: زمانی اردوغان احساس کرد که اگر بخواهد به جریان نوعثمانی گری بپیوندد، اولا باید مذهب را در کشور خود حاکم کند و از اتهام جریان آتاترک مبرا شود و همچنین بتواند در جهان اسلام دوباره حجاز، عراق و سوریه و شامات و تمام آن حوزه هایی را که تحت سیطره دولت عثمانی بودند، متحد کند.
رییس دانشگاه آزاد اسلامی تبریز افزود: چرخش دولت عثمانی از لائیسم به طرف اسلامگرایی با هدف پان عثمانیسم متشکل از جریان اسلام گرایی، بود. برای این جریان سرمایه گذاری های بسیاری در فلسطین، سوریه و قطر و کشورهای عربی و عربستان انجام شد، اما به علت عدم اقبال در کشورر های اسلامی، جریان بازگشت به عثمانیسم قبلی تبدیل به یأس شد.
جوان پور تاکید کرد: اردوغان قطعاً نخواهد توانست نقشی را که عثمانی در گذشت داشت، با محوریت اسلام در عربستان به عنوان محل تولد و مرکز اسلام و همچنین در جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از الگوهای این قضیه اجرا کند.
وی بیان کرد: حزب اردوغان با چرخش به طرف جریان قوم گرای ترک و جریان پان ترکیسم، در جمهوری آذربایجان به عنوان یک منطقه ترک نشین، سرمایه گذاری کرده و هدف بعدی آنها جمهوری اسلامی ایران بود که اسرائیل در این موضوع نقش مهمی داشته و حمایت های جدی کرده است.
این کارشناس مسایل ی با اشاره به بصیرت نیروهای انقلابی در جریانات اخیر، گفت: شناختی که نیروهای انقلاب و جبهه مقاومت از آذربایجان و مردم تبریز دارند، گویای این است که اردوغان در محاسبات خود با شکست مواجه خواهد شد و به هیچ عنوان به نتایج مدنظر خود نخواهد رسید.
اردوغان در سرنوشت صدام تامل کند
نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به اظهارنظر اخیر رئیس جمهور ترکیه در مورد جدایی بخش آذری زبان ایران از کشورمان گفت: اردوغان به خیال خود به دنبال گسترش این کشور در منطقه اعم از کشورهای مثل آذربایجان، سوریه، عراق تا جنوب خلیج فارس است که البته باید بگویم این خواب وی درباره گسترش نفوذ ترکیه هرگز تعبیر نخواهد شد.
احمد علیرضا بیگی افزود: شعری که اردوغان در باره استقلال استان‌های آذری زبان ایران خواند، شعری بود که به دنبال از دست رفتن شهرهای منطقه قفقاز سروده شده بود و شاعر ایران را به عنوان مام وطن در این شعر معرفی کرده و از جدا شدن قفقاز از منطقه آذری زبان ایران افسوس خورده و خواستار بازگشت این منطقه به بخش آذری زبان ایران شده بود.
نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: همچنین باید بگویم در سال ۱۹۹۱ و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و برداشته شدن حصارها و سیم‌خاردارها، مردم منطقه قفقاز خود را به رود ارس زدند تا با رد شدن از این رودخانه خود را به مام وطن یعنی آذربایجان ایران برسانند.
علیرضا بیگی خاطرنشان کرد: ایران اگرچه از مردمی با زبان‌ها و گویش‌های مختلف تشکیل شده، اما همگی یک ملت را تشکیل می‌دهند و تعلق خاطر کامل به ایرانی بودن خود دارند.
علیرضا بیگی خاطرنشان کرد: مردم آذری زبان ایران همواره در جهت حفظ وحدت و یکپارچگی ایران عزیز تلاش کرده و جانفشانی‌های زیادی را در این زمینه داشته‌اند.
روح الله متفکر آزاد، دیگر نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی نیز خطاب به رییس جمهوری ترکیه نوشت: اظهارات اردوغان، گویای فراموشکاری اتفاقات کودتای جولای ۲۰۱۶ است».
وی افزود: ما در قبال تکه جدا شده از خاکمان ادعایی نکردیم، آقای اردوغان به سرنوشت چشم ناپاکان به ایران مثل صدا دقت کند؛ سیلی ملت ایران آن قدر آذرخش وار است که جز بدفرجامی م هیچ دستاوردی برایش ندارد».
یک رژه، ۲ فرمانده
کارشناس مسایل قفقاز و فعال رسانه ای تبریزی نیز در واکنش به اظهارات مداخله جویانه اردوغان در رژه نیروهای نظامی در باکو به ایرنا گفت: برخی از کاربران فضای مجازی، عکس‌های رژه دهم دسامبر ۲۰۲۰ را با رژه ۱۰۲ سال قبل انور پاشا در باکو قربنه‌سازی می‌کنند. در ماه‌های پیش از آغاز جنگ قره‌باغ نیز ۲ نام دوباره پیش کشیده شد. ایلچی‌بیگ و انور پاشا. ۱۰۲ سال پیش انور پاشا کمک کرد محمد امین رسول‌زاده جمهوری تشکیل دهد.
مهدی نعلبندی که آشنا به مسایل قفقاز به ویژه جمهوری آذربایجان است و کتاب هایی در این حوزه منتشر کرده است، یادآوری کرد: ۱۰۰ سال پیش آتاتورک، آذربایجان را به استالین فروخت و نریمان نریمانف وارد باکو شد. رسول‌زاده گریخت و کتاب جمهوری‌اش را در ترکیه نوشت و انور پاشا هم رفت. رسول‌زاده در کتابش نوشت که جمهوری آذربایجان یکی از ایالت‌های ترکیه و ترکیه‌ای کوچک است. محمد امین و نریمان هر دو از سوسیالیست‌های همت بودند و با هم می‌نوشتند.
وی در مورد رژه نیروهای نظامی جمهوری آذربایجان در باکو و حضور اردوغان در آنجا گفت: اگر این رژه برای جمهوری آذربایجان است، حضور پررنگ اردوغان در شمایل رییس‌جمهوری که به استاندارش سر زده باشد ،چه معنی دارد؟ با دیویزیون ترک همراهش که در خیابان‌های باکو چکمه بر زمین می‌کوبند. اگر برای ترکیه است که ظاهراً همین طور می باشد، یعنی الهام علییف با پیروزی در بخشی از اراضی اشغالی، خاک و قدرت را گرفت و استقلال را داد.الهام جنگی را که با دین برده است به امام‌الخطیبی می‌فروشد که در همه میدان‌ها باخته است. اردوغان و علی‌اف هر دو از جانب اپوزیسیون تحت فشار بودند و هستند. و هر دو به بقاء می‌اندیشند.
کارشناس مسایل قفقاز خاطرنشان کرد: اردوغان با رای کردها رییس جمهور شد؛ کردها میخ اول فدرال شان را در قبال رضایت شان به پادشاهی اردوغان کوفتند تا ترکیه کوچک تر شود. پیش‌تر گفته‌ام که اردوغان، همه ترکیه نیست و حالا می‌گویم که علی‌اف، همه آذربایجان نیست و ما باید آذربایجان را دریابیم. علی‌اف نمی‌تواند ایلچی‌بیگ باشد، زیرا که جایگزین او برای ایران، دیگر نه پدر او، که یک اسلامگرا خواهد بود. برای ایران، اردوغان با همه ناسازگاری‌هایش بهتر از لاییک‌هاست و اگر او به شب کودتا فکر کند، خیلی چیزها را به خاطر خواهد آورد.
نعلبندی ادامه داد: در این رژه، روسیه و ایران به عنوان تضمین بقای علییف در راس قدرت غایب بودند. اردوغان، اگر بر فرض بعید، هوای تبریز کند و به علی‌اف بنازد، باید بداند که ایران بسیار بزرگتر از ارمنستان است و تهران، ایروان نیست. ایران، اصلا شبیه لیبی هم نیست. ایران اگر تهدید شود، آنکارا و استانبول نه فقط از تبریز که از سوریه و عراق و اقلیم و حتی خود باکو در تیررس خواهند بود.
وی اظهار کرد: یادآوری یک نکته تاریخی خالی از لطف نیست: قفقاز هیچ‌زمانی خاک توران نبوده است. البته رویای الحاق قفقاز به توران در جنگ اول بین‌الملل، امپراطوری عثمانی را به باد داد. حدس می‌زنم اردوغان تلاش کند که قره‌باغ را از تکفیری‌ها پر کند تا جبهه جدیدی پیش روی ایران در مرزهای شمالی‌اش بگشاید.
وی اضافه کرد: این، آزمونی سخت برای شیعه قفقاز است که می‌تواند آذربایجان را به جبهه مقاومت بیاورد؛ رویای شوم عبری-عربی-ترکی که خود علی‌اف تمایل چندانی به آن ندارد، ولی ناتوان از ته گفتن است. گفتم که او استقلال را به قدرت فروخته است. شاید هدف اردوغان و رفقایشان معطوف کردن توجه ایران از غرب آسیا به قفقاز است تا در عراق و سوریه کاری بکنند.